PEKİN — Çinli şirketler, üretkenliklerini artırmak amacıyla DeepSeek’in en yeni yapay zekâ modelini yoğun bir şekilde kullanmaya başladı.
DeepSeek’in Çin’de geliştirdiği yapay zekâ modeli, mantık yürütme yetenekleri ve OpenAI’nin ChatGPT’sine kıyasla düşük maliyet iddiasıyla son haftalarda dünya genelinde büyük yankı uyandırdı. ABD’nin Çin’e ileri yarı iletkenlere erişimi kısıtlamasına rağmen, DeepSeek bu engellere rağmen hızla yayılıyor.
Aralarında BYD gibi büyük otomobil üreticileri, dokuz finansal menkul kıymet şirketi, üç devlet destekli telekom operatörü ve akıllı telefon markası Honor’un da bulunduğu pek çok şirket, DeepSeek ile entegre olmak için harekete geçti. Alibaba, Huawei, Tencent ve Baidu gibi bulut bilişim devleri de müşterilerine DeepSeek’in en yeni modeline erişim sunuyor.
Counterpoint Research’te yapay zekâ baş analisti Wei Sun, bu gelişmeyi “benzeri görülmemiş” olarak nitelendiriyor. Sun, kullanım hızına, iş dünyasındaki entegrasyonun boyutuna ve kapsanan sektörlerin çeşitliliğine dikkat çekerek bunun büyük bir toplumsal ve ekonomik etki yarattığını söylüyor.
Yapay Zekâ Hisselerinde Büyük Artış
Yapay zekâya yönelik iyimserlik, Çin borsalarına da yansıdı. UBS, AI ile ilgili Çin hisselerinin yılbaşından bu yana %15 değer kazandığını ve MSCI China Index’i %9 oranında geride bıraktığını açıkladı.
Bu yoğun ilginin en büyük nedenlerinden biri zamanlama oldu. DeepSeek, en yeni R1 modelini 20 Ocak’ta piyasaya sürdü. Düşük maliyetli mantık yürütme yetenekleri hakkındaki haberler, 27 Ocak’ta küresel teknoloji hisselerinde satış dalgasına neden oldu. Bu tarih, aynı zamanda milyonlarca Çinli işçinin Lunar Yeni Yıl tatili için memleketlerine döndüğü döneme denk geldi. Bu sayede, daha az gelişmiş bölgelerdeki insanlar bile yapay zekâ hakkında daha fazla bilgi sahibi olma fırsatı buldu.
DeepSeek’in Açık Kaynak Modeli Dikkat Çekiyor
DeepSeek’in açık kaynaklı olması, şirketler için büyük bir cazibe unsuru haline geldi. Kullanıcılar bu modeli indirip ihtiyaçlarına göre özelleştirebiliyor. Ayrıca DeepSeek, OpenAI’ye kıyasla çok daha düşük fiyatlar sunuyor.
OpenAI’nin ChatGPT’si Çin’de resmî olarak kullanılamıyor ve kullanıcıların yurtdışı telefon numarası ve ödeme yöntemine sahip olmasını gerektiriyor. DeepSeek, bu algıyı değiştirerek yapay zekâ modellerinin sadece büyük şirketlere ait olmadığını ve yüksek maliyetli olmadığını gösterdi.
Movitech CEO’su James Tong, DeepSeek’in entegrasyonunun satışlarını 2023’ün aynı dönemine kıyasla %25 artırdığını belirtti. Şirket, Mart ayı sonuna kadar DeepSeek ile entegre yeni bir uygulama başlatmayı planlıyor.
Sosyal medyada, DeepSeek’in Apple Mac mini üzerinde yerel olarak nasıl çalıştırılabileceğini gösteren videolar büyük ilgi gördü. JD.com verilerine göre, Çin’de Mac mini satışları Kasım’dan Ocak’a kadar önemli ölçüde arttı. Ocak ayında 20.200 birim satış kaydedildi.
Çin’in Yapay Zekâ Ekosistemine Devlet Desteği
Çin hükümeti de bu gelişmeleri destekliyor. Ulusal süper bilgisayar ağı, salı günü yaptığı açıklamada, uygun şirket ve bireylere üç ay ücretsiz DeepSeek erişimi ve sübvanse edilmiş işlem gücü sağlanacağını duyurdu.
NYU Hukuk Fakültesi’nde misafir profesör olan Winston Ma, Çin’in bu ağı OpenAI’nin Trump destekli Stargate projesine benzetti ve bu altyapının daha hızlı ölçeklenme potansiyeline sahip olduğunu belirtti.
Yapay Zekâ Pazarı Genişliyor
DeepSeek’in hızlı yükselişi, Çin’deki şirketlerin sadece bu modele bağlı kalacağı anlamına gelmiyor. ABD ve Çin’deki geliştiriciler, düzenli olarak yeni modeller sunmaya devam ediyor. Movitech, DeepSeek’in yanı sıra Alibaba’nın Qwen AI modelini de kullanıyor.
Çin’de yapay zekâ teknolojisinin daha fazla ticarileşeceği öngörülüyor. Gartner’a göre, 2027’ye kadar yapay zekâ modellerine erişim maliyeti %99 oranında düşecek. 2029’a kadar ise Çinli şirketlerin %60’ının temel ürün ve hizmetlerine yapay zekâyı entegre etmesi bekleniyor. Bu gelişmelerin Çin ekonomisinin en önemli itici gücü olacağı tahmin ediliyor.